ជំងឺ Endometriosis គឺជាជំងឺដែលជាលិកាស្រដៀងនឹងស្រទាប់ខាងក្នុងនៃស្បូនលូតលាស់នៅខាងក្រៅស្បូន។ វាអាច បណ្តាលឱ្យមានការឈឺចាប់ធ្ងន់ធ្ងរនៅក្នុងឆ្អឹងអាងត្រគាក និងធ្វើឱ្យលំបាកក្នុងការមានផ្ទៃពោះ។ ជំងឺ Endometriosis អាចចាប់ផ្តើមនៅពេលមានរដូវដំបូងរបស់មនុស្សស្រី ហើយមានរយៈពេលរហូតដល់អស់រដូវ។
តើអ្វីទៅជាជំងឺ Endometriosis?
Endometriosis គឺជាជំងឺម្យ៉ាងដែលកើតមានឡើងចំពោះមនុស្សស្រីម្នាក់ក្នុងចំណោម10នាក់ ដែលស្ថិតនៅក្នុងវ័យនៃសុខភាពបន្តពូជ។ ជំងឺ Endometriosis មានន័យថា ការលូតលាស់នៃជាលិកាស្បូនដែលនៅកន្លែងផ្សេងទៀតក្រៅពីស្បូន ដែលអាចប៉ះពាល់ដល់ឆ្អឹងអាងត្រគាក អូវែរ បំពង់ fallopian (ដៃស្បូន) និងទ្វារមាស។ ជំងឺ Endometriosis ក៏អាចត្រូវបានគេរកឃើញនៅលើប្លោកនោម ពោះវៀនតូច ពោះវៀនធំ ខ្នែងពោះវៀន និងនៅលើស្នាមដែលបន្សល់ទុកបន្ទាប់ពីការវះកាត់ (សម្រាលកូន និង laparoscopic) វាមិនមែនជារឿងធម្មតាទេដែលកើតនៅកន្លែងទាំងនេះ។
នៅក្នុងករណីជំងឺ endometriosis, ជាលិកា endometrial មានទីតាំងនៅខាងក្រៅស្បូន។ ប៉ុន្តែវាមិនបានបាត់បង់លក្ខណៈរបស់វាទេ ហើយវាបន្តឡើងក្រាស់ និងហូរឈាមក្នុងអំឡុងពេលមករដូវម្ដងៗ ស្រដៀងទៅនឹងជាលិកាស្បូនដែរ។ ជំងឺ Endometriosis អាចបណ្តាលឱ្យមានដំបៅ និងការស្អិតនៅលើជាលិកាជុំវិញ និងប៉ះពាល់ដល់សរីរាង្គខាងក្នុង។
រោគសញ្ញានៃជំងឺ Endometriosis
រោគសញ្ញាទូទៅបំផុតនៃជំងឺ endometriosis គឺការឈឺចាប់នៅអាងត្រគាក។ ការឈឺចាប់ទាំងនេះច្រើនតែកើតមានក្នុងពេលមករដូវ។ ប៉ុន្តែស្ត្រីដែលមានជំងឺ endometriosis អាចមានការឈឺចាប់ដែលមិនទាក់ទងនឹងវដ្តរដូវរបស់នាង ស្ត្រីជាច្រើនដែលមានជំងឺ endometriosis មានការឈឺចាប់ធ្ងន់ធ្ងរដែលប៉ះពាល់ដល់ជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេ។
រោគសញ្ញាផ្សេងនៃជំងឺ endometriosis រួមមាន៖
- ការឈឺចាប់អំឡុងពេល និងក្រោយពេលរួមភេទ
- ការឈឺចាប់ពេលបត់ជើងតូច និងបន្ទោរបង់ (អាចកើតឡើងអំឡុងពេលមករដូវ)
- មានការហូរឈាមខ្លាំងពេលមករដូវ(hypermenorrhea)
- ការហូរឈាមចន្លោះពេលមករដូវ
- អស់កម្លាំង រាគ ឬទល់លាមក ហើមពោះ និងចង្អោរអំឡុងពេលមានរដូវ
- លំបាកមានកូន (30%ទៅ40%នៃស្រ្តីដែលមានជំងឺ endometriosis ប្រហែលជាមិនអាចមានកូនបានទេ)
រោគសញ្ញាទាំងអស់នេះក៏អាចមិនត្រូវបានសម្គាល់ឃើញនៅក្នុងអ្នកដែលមានជំងឺ endometriosis ដែរ ។
ការព្យាបាលជំងឺ Endometriosis
ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យច្បាស់លាស់នៃជំងឺ endometriosis ត្រូវបានធ្វើឡើងដោយការពិនិត្យ ដោយផ្ទាល់លើដំបៅ និងការធ្វើគំរូតាមរយៈការវះកាត់ (laparoscopic) ។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយក្នុងករណីខ្លះការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យតាមរយៈអ៊ុលត្រាសោនក៏មានភាពត្រឹមត្រូវផងដែរ។
ដោយសារតែភាពងាយនឹងកើតជំងឺនេះ ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ និងការព្យាបាលនៃជំងឺ endometriosis ត្រូវបានធ្វើឡើងនៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យដែលមានឧបករណ៍គ្រប់គ្រាន់ និងអ្នកជំនាញក្នុងការព្យាបាលជំងឺ endometriosis ប៉ុណ្ណោះ។ ជំងឺ Endometriosis ជាធម្មតាត្រូវបានព្យាបាលដោយការវះកាត់ ជាពិសេសប្រសិនបើជំងឺកាន់តែរីករាលដាល និងមានការឈឺចាប់។ ក្នុងករណីភាគច្រើន ការវះកាត់នេះត្រូវបានអនុវត្តដោយ laparoscopically ។ ប៉ុន្តែក្នុងករណីកម្រ ការវះកាត់(វះកាត់បើកពោះ)អាចត្រូវការជាចាំបាច់។ ក្នុងករណីខ្លះការវះកាត់មិនចាំបាច់ដើម្បីព្យាបាលជំងឺ endometriosis ហើយថ្នាំអាចត្រូវបានប្រើ។
ការសម្រេចចិត្តលើការព្យាបាលត្រូវបានធ្វើឡើងដោយវេជ្ជបណ្ឌិតដែលមានឯកទេសក្នុងការព្យាបាលជំងឺ endometriosis ។ វាជាការសំខាន់ក្នុងការជ្រើសរើសវេជ្ជបណ្ឌិតដែលមានបទពិសោធន៍និងជំនាញក្នុងការព្យាបាលជំងឺ endometriosis ។ ការវះកាត់ខ្នាតតូច និងធំដោយអ្នកដែលមិនមែនជាអ្នកឯកទេស អាចមានផលវិបាកធ្ងន់ធ្ងរសម្រាប់មនុស្សដែលស្ថិតក្នុងវ័យបង្កកំណើត។
ជំងឺ Endometriosis និងការលំបាកមានកូន
បច្ចុប្បន្នស្ត្រីដែលមានជំងឺendometriosis គឺមានបញ្ហាលំបាកក្នុងការមានកូន។ នៅក្នុងករណីនៃជំងឺនេះ វានិងពិបាកក្នុងការមានកូន ជាការពិតណាស់ជំងឺendometriosis នេះមិនមានន័យថាមិនអាចមានកូនបាននោះទេ ផ្ទុយទៅវិញវាមានន័យថា វាលំបាកក្នុងការមានកូន។ ស្ត្រីដែលមានជំងឺendometriosis អាចមានកូនបាននៅទីបំផុត ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ស្ត្រីទាំងនេះអាចនឹងត្រូវចំណាយពេលយូរដើម្បីអាចមានផ្ទៃពោះ។
ដំណោះស្រាយចំពោះស្ត្រីដែលមានជំងឺ endometriosis ហើយមានបំណងចង់បានកូនប្រហែលជាត្រូវការធ្វើការព្យាបាលជំងឺនេះជាមុន ឬ ទទួលការព្យាបាលដោយជំនួយផ្នែកបង្កកំណើតដូចជា IUI ឬ IVF ជាដើម ឬក៏ទាំងពីរតែម្ដង។
ការព្យាបាលលំបាកមានកូនដែលបណ្ដាលមកពីជំងឺendometriosis ជាមួយនឹងជំនួយបច្ចេកទេសបន្តពូជ
Intrauterine insemination (IUI) គឺជាវិធីព្យាបាលភាពគ្មានកូនមួយដែលអាចជួយស្ត្រីដែលមានជំងឺendometriosis ហើយទទួលរងពីភាពគ្មានកូន តាមរយៈការចាក់បញ្ចូលមេជីវិតឈ្មោលចូលទៅក្នុងស្បូនរបស់ស្ត្រី។
ការព្យាបាលភាពគ្មានកូនដោយIUI ត្រូវចាប់ផ្ដើមដោយការប្រើប្រាស់ថ្នាំរំញោចអ័រម៉ូនដើម្បីរំញោចអូវែរឲ្យផលិតពងញីកាន់តែច្រើនក្នុងអំឡុងពេលរដូវនីមួយៗ បន្ទាប់មកត្រូវយកមេជីវិតឈ្មោលទៅលាងសម្អាតដោយវិធីសាស្ត្រពិសេសនៅក្នុងមន្ទីរពិសោធន៍ ហើយយកមេជីវិតឈ្មោលដែលបានលាងសម្អាតរួចរាល់នោះទៅចាក់បញ្ចូលទៅក្នុងស្បូនរបស់ស្ត្រី។
IVF គឺជាកាព្យាបាលមួយផ្សេងទៀតដែលជួយឲ្យស្ត្រីដែលមានជំងឺendometriosis អាចមានកូនបាន វិធីសាស្ត្រព្យាបាលនេះត្រូវបានធ្វើឡើងនៅក្នុងមន្ទីរពិសោធន៍ ដែលយើងហៅវិធីសាស្ត្រនេះថាជាការបង្ករកំណើតក្រៅស្បូន។
ដំណើរការនៃការព្យាបាល IVF គឺមានភាពស្រដៀងគ្នាទៅនឹង IUIដែរ ដោយដំណើរការនៃការព្យាបាលត្រូវចាប់ផ្ដើមដោយការប្រើប្រាស់ថ្នាំរំញោចពងញី បូមពងញី លាងសម្អាតមេជីវិតឈ្មោលរួចជ្រើសយកពងញី និងមេជីវិតឈ្មោលដែលមានគុណភាពល្អមកចាក់បញ្ចូលគ្នានៅក្នុងមន្ទីរពិសោធន៍ ការចាក់បញ្ចូលគ្នាហៅថា (ICSI) ដែលជាបច្ចេកទេសចុងក្រោយនៃការព្យាបាលភាពគ្មានកូន បន្ទាប់មកត្រូវផ្ទេរអំប្រ៊ីយ៉ុងដែលបានមកពីការចាក់បញ្ចូលគ្នារវាងពងញីនិងមេជីវិតឈ្មោលនោះចូលទៅក្នុងស្បូនរបស់ស្ត្រីវិញ។
តើ IUI ឬ IVF មួយណាដែលល្អជាងសម្រាប់ព្យាបាលបញ្ហាគ្មានកូនចំពោះស្រ្តីដែលមានជំងឺ endometriosis?
ចំពោះស្ត្រីដែលមានជំងឺ endometriosis ជាលិកា endometrial អាចលូតលាស់នៅក្នុងតំបន់ផ្សេងទៀតនៃប្រព័ន្ធបន្តពូជ និងរារាំងការឆ្លងកាត់នៃពងញីនៅក្នុងដៃស្បូន ឬការឆ្លងកាត់នៃមេជីវិតឈ្មោលទៅកាន់ស្បូន។ ដូច្នេះភាពគ្មានកូនចំពោះស្ត្រីដែលមានជំងឺ endometriosis កើតឡើងជាចម្បងដោយសារតែការខ្វះការបង្កកំណើតរបស់ពងញី។
IUI ជាការបង្កកំណើតនៅខាងក្នុងស្បូន ដូច្នេះប្រសិនបើស្ត្រីដែលមានជំងឺ endometriosis វានិងមានឧបសគ្គចំពោះមេជីវិតឈ្មោលក្នុងការអាចទៅដល់ពងញីបាន។ ដូច្នេះការធ្វើ IUI មានភាគរយជោគជ័យទាបណាស់ចំពោះអ្នកដែលមានជំងឺនេះ ដោយសារតែមេជីវិតឈ្មោលអាចនឹងទៅមិនដល់ពងញីនោះទេ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយនៅក្នុង IVF ការបង្កកំណើតត្រូវបានធ្វើឡើងនៅខាងក្រៅស្បូន ដូច្នេះជាលិកា endometrial មិនមែនជាឧបសគ្គសម្រាប់ការជួបគ្នារវាងមេជីវិតឈ្មោលនិងពងញីនោះទេ។ ដូចនេះហើយ IVF គឺជាមធ្យោបាយដ៏ល្អបំផុតក្នុងការព្យាបាលភាពគ្មានកូនដោយសារតែជំងឺ endometriosis ។
ការព្យាបាលវះកាត់នៃជំងឺ endometriosis
សម្រាប់ការព្យាបាលនៃជំងឺ endometriosis ជាលិកា endometrial អាចត្រូវបានយកចេញដោយការធ្វើ laparoscopy ។ ការវះកាត់នេះត្រូវធ្វើដោយគ្រូពេទ្យជំនាញ។ បើមិនដូច្នេះទេ វាអាចបំផ្លាញជាលិកាផ្សេងទៀត និងនាំទៅរកការកើតឡើងវិញនៃជំងឺ endometriosis ។
បកប្រែ និងកែសម្រួលពី Hayat MedTour (https://hayatmedtour.com/)
